top of page
Parto01 de Vera Hajku (Tradicia Hajku)
Hajku estas unulinia poemo kun 17 silaboj kaj 'Kire'.               17 silaboj sen 'Kire' ne estas Hajku. 
             
  'Kire' estas la vivo de Hajku.

1. La unue skribita 'Hokku' (aŭ 'Hoku') kaj la alkroĉita 'Cukeku' ('Tsukeku').

   En la Hajku kiu estis publikigita dum la pasintaj cent jaroj, la distingo inter Hokku kaj Cukeku (Tsukeku) tute malaperis, kaj Cukeku estis deklamita kiel Hokku, igante neeble diri la diferencon inter ili.

   Kio okazis al la mondo de Hajku en la lastaj cent jaroj post la morto de TAKAHAMA Kjoŝi (Kyoshi)? Hokku gvidas ĝin "35-hajku" en Kasen, "49-hajku" en 50-Rimoj, kaj "99-hajku" en 100-Rimoj, kaj samvaloras, ekzemple, al la vaporlokomotivo de trajno aŭ la elektra lokomotivo de trajno.

   La alkroĉita frazo povas esti dirita kiel la personaŭto aŭ ŝarĝvagono kiu sekvas ĝin. La funkcio kaj misio de lokomotivo estas klare malsamaj de tiuj de rulvaro, kaj rulvaro neniam povas iĝi lokomotivo. Verkoj de Cukeku ne estas Hajku, sed simple havas 17 silabojn (sonojn) kaj laŭsezonan vorton, kaj ne havas la potencon ('Kire' aŭ 'Kireĵi') ekvivalenta al la potenco de lokomotivo moviĝi. Ni provizore referencos verkojn sen 'Kire' kiel alkrĉitaj frazoj Cukeku. 

[informo pri Kasen]

   Unu el la stiloj de Renga. Mallongigo de Renga. La nomo devenas de la 36-poemoj de Ŭaka (japana poezio per 31 literoj), sed la formo ne estas nepre konstanta. Ili povas esti proksimume dividitaj en (1) tiuj kun 36 verkintoj, (2) tiuj kun entute 36 poemoj ktp. [fino]

   Hokku estas Hajku kaj havas la karakterizan funkcion de Hajku, nome 'Kire' en la 17 silaboj, kaj sezonvortoj. Tial, alkroĉita formo Cukeku povas esti simple priskribitaj kiel "Hajku-modoki (modoki=pseuda)' (provizora nomo). 

   Cukeku ĉiam estas Cukeku kaj neniam povas esti Hokku.

   Ne nur modernaj hajkistoj ne kapablas distingi inter formoj de Hokku kaj alkroĉita Cukeku, ili ŝajnas pensi, ke ĉiuj verkoj estas en formo de Hokku, kvazaŭ ili ne konscias pri la distingo.

   Dum la lastaj 100 jaroj, estis dekoj da milionoj da nefakulaj hajkistoj (inkluzive menboroj Douĵin, ktp.), aŭ ĝeneralaj hajku-amantoj. Estas malfacile taksi la nombron, sed ĝi estas ĉirkaŭkalkulata. Se ekzistus 100 milionoj da homoj, ĉiuj devus ne koni pri "Vera Hajku". 

   Reprezentantoj de tiuj homoj estis Kjoŝi kaj Dakocu (IIDA Dakotsu). 

   S-ro ŜIMIZU traktis “Kio estas Hajku?” Kiel rezulto de sia kontemplado, li venis al la konkludo ke Hajku estas poemo kunmetita de 17 silaboj kaj 'Kire'. Kaj tiu konfido kondukis lin al la kreado de Hajku. Li klare distingis la diferencon inter verkoj kun 'Kire' kaj 'Sen Kire', kaj venis deklari ke ĉiuj dek sep silaboj sen 'Kire' ne estas Hajku. Per la rapida konscio kaj memreflekto de hajkistoj, li argumentas, ke la tuta 20-a jarcento devus komenciĝi per la formo de "Vera Hajku".

 

[informo pri Douĵin] Membroj de Hajku-grupo reciproke kiuj kritikas siajn verkojn reciproke por pli bonigi ĝin. [fino]

   Kvankam MASAOKA Ŝiki (Shiki) decidis pri la termino Hokku, nome Hajku, la literatura interpreto de “Kio estas Hajku?”

   Sed li ne faris klare pruvi. TAKAHAMA Kjoŝi ankaŭ longe sidis en la japana Hajku-mondo kiel granda figuro, sed li certe evitis tian kontempladon kaj evitis filozofion, neniam unufoje klare konstatante, "Kio estas Hajku". Ŝajnas ke se li estus atentinta la ĝustan uzon de la japana lingvo rilate verbaj konjugacioj kaj fleksioj, li estus povinta distingi inter Hajku (verkoj en la Hajku-formo) kaj verkoj kiuj similas al Hajku sed ne estas Hajku (verkoj en la formo Cukeku), tion S-ro  ŜIMIZU konjektas. 

   Dudek jarojn post kiam li komencis fari verkojn, S-ro ŜIMIZU rimarkis, ke ekzistas du formoj de la esprimo de Hajku. Ekde tiam, li traktis demandojn kiel “Kio estas Hajku?” kaj “Kio estas la mekanismo malantaŭ la kreado de hajko?”

   Kiel rezulto de liaj klopodoj klarigi tion, li deklaras en sia propra libro ke li povis pliklarigi la principojn de Hajku. Li publikigis ke 17-silaba karaktero sen 'Kire' ne estas Hajku en la Hajku-revuo "Haiku-Ŝiki" (Hajkoj ĉe kvarsezonoj) kaj poste publikigis multajn proprajn verkojn kun la celo reformi ĝin "Hajku". Dum tiu tempo, estis subtenantoj, sed li diras ke li neniam ricevis ajnan opozicion. 

   Inter tiuj problemoj, la manko de preciza kono de la japana lingvo, la manko de preciza uzo de la japana lingvo, kaj la malkapablo precize interpreti la japanajn vortojn uzatajn rezultigas, ke la laboro ne estas finita kiel Hajku, sed finiĝas en la formo de Cukeku. Kvankam Hajku estas poezio verkita en la japana, la misuzo de la japana fare de famaj Hajkistoj montras ilian malbonan konon de la lingvo. La japana lingvo de Hajku uzas literaturan lingvon. 

   Tamen kiom da Hajkistoj efektive studas literaturan lingvon memstare? En la verko de lia antaŭulo "Mijou Mimane" (supraĵa imitado), ili eble komponas pri Hajku uzante kio ŝajnas esti literatura lingvo. Simple dirite, kiom da ordinaraj hajkistoj konscias pri la ŝanĝoj en la funkcio de vortoj pro ŝanĝoj en la konjugacio de verboj kaj helpverboj? 

   Moderna Hajku, kiu origine komenciĝis kiam la Hokku de MASAOKA Ŝiki estis renomita Hajku, devas ĉiuj esti verkoj en la formo de Hokku. Hokku devas enhavi 'Kire' (aŭ 'Kireĵi') kaj ofte laŭsezonan vorton, kaj devas konsisti el 17 silaboj. Tial, 'Kire' estas esenca kondiĉo. Aliflanke, verkoj sen 'Kire' finas esti klarigoj, bildigoj kaj priskriboj, malhavantaj sendependecon kaj koncizecon, kaj estas nesufiĉaj per si mem kaj devus esti nomitaj verkoj de Cukeku. Ĉi tio ne povas esti kion Ŝiki nomis Hajku.

bottom of page